¡Felices Festas!

Os meus mellores desexos de paz, felicidade e prosperidade para todos vós, e as vosas familias neste Nadal que comenza, e tamén para todo o ano novo que entra.
Moitas grazas a todos.
Vou coller uns días de vacacións. Vémonos o ano que ven.

Deixo aquí uns enlaces de regalo, para os que teñades tempo, saibades inglés, e estedes moi interesados en saber o que dicían de nós os viaxeiros anglófonos que percorreron Galicia a principios do s.XX.
Son publicacións que se poden descargar, ou mesmo ler online (pulsando en read online á esquerda). Incluso podedes facer unha busca dentro do libro. Buscade por exemplo Ribadavia, e vós aparecerán tódalas páxinas nas que se fala da nosa vila .

"Spanish Galicia" de Aubrei Bell publicado e 1922.
"A summer holiday in Galicia" de Catherine Gasquoine publicado en 1911.
"A corner of Spain" de Walter Wood publicado en 1910.
"Galicia, the Switzerland of Spain" de Annette Meakin publicado en 1909.
"Northern Spain" de Edgar Wigram publicado en 1906.

Que os disfrutedes, e si non lle dades ó inglés, sempre haberá alguén ó voso arredor que vós poida botar unha man. Estamos no Nadal.
¡ Felices Festas !

Fútbol 1953

A finais do ano 1950 e a comenzos do 1951 no xornal "La Región" aparecen numerosas crónicas firmadas polo corresponsal Novas-Casas falando da compra dos terreos para a construcción dun campo de fútbol na vila. O corresponsal incluso chega a facer enquisas a moitas e distintas persoas da nosa vila, e cada un por suposto ten a súa opinión.

O xoven alcalde deses anos D. Emilio Gómez comenza a tantear ás forzas vivas, pero cada un ten a súa idea. De entrada moitos empresarios ofrecen cartos, aínda que algúns cando a cousa definitivamente se pon seria, bótanse para atrás segundo o alcalde.

Barállanse dúas zonas "O Xestal" e "O Cruceiro" que debe de ser pola estrada de Francelos, e algún outro sitio debido a pequenos localismos. Cada veciño tira para o barrio onde ten a súa vivenda ou o seu negocio, algúns ofertan terreos, evidentemente a cambio dun xustiprezo, outros ofertan donativos, e a verdade é que a cousa vaise liando de tal maneira que ata o Gobernador Civil toma cartas no asunto e fai un doativo de 50.000 pts. como xa vós contei o outro día, que lle dará o pulo definitivo a esta obra.

Como as opinións son moi variadas, e aparecen moitos nomes coñecidos, o mellor será que vos suba os articulos relacionados con este tema a un pdf, nalgunha entrada próxima.

O que non sei de verdade e si esta primeira construcción se corresponde coa do Xestal, xa que esta foto é do ano 1953, o nome do equipo non o sei, e este campo de fútbol non é o Xestal, parece na estrada de Francelos, pero algúns destes veciños seranvos moi familiares.
Eu que recoñeza de pé están O Che, Javier Meruéndano e Antonio Álvarez, e agachados Manuel Lage, e Celso Lorenzo.

Moitas grazas a Mari Cármen López por cederme a foto.

D. Carlos Sánchez

Esta foto que me fai chegar Mª José Bouzas é de D. Carlos Sánchez, que xa era farmacéutico na vila a principios do S XX.
Tamén como supoño que sabedes é o fundador dunha saga de farmacéuticos, que continuaron có seu fillo Tirso, có seu neto Tirso, que ten farmacia na Porta do Sol en Vigo, e có seu bisneto Ignacio Sánchez Otaegui, que é o titular da farmacia que hai no centro da vila de Baiona.
O outro día consultando papeis vellos atopei unha noticia do día 15 de Febreiro do ano 1925 na que se dicía :
" La sociedad recreativa "La Peña" de esta vecindad, eligió la nueva Junta Directiva que ha de funcionar durante el entrante año, y que se compondrá de los señores siguientes y con el desempeño de los cargos que se detallan:
Presidente, D. Carlos Sánchez García; Vicepresidente, D. Casiano Feijoó; Secretario, D. Leandro García Santoro; Tesorero, D. Francisco Álvarez; Contador, D. Abelardo Chao; y Bobliotecario D. Benigno Almuíña."
A cousa vista así non ten maior importancia, pero o que me escamou, foi que un mes despois, e na mesma publicación, é dicir o día 15 de Marzo do mesmo ano aparece publicada esta nota:
"Por renuncia del cargo de Presidente de la sociedad recreativa "La Peña" de esta villa, D. Carlos Sánchez García, por unanimidad y aclamación fue elegido para sustituirle, el culto director jubilado de la graduada de niños de aquí D. Etelvino G. Sieiro."

Novo alcalde

Esta fotografía debe de ter unha boa historia detrás, pero como non a coñezo, non vola podo contar. Supoño que debeu de sacarse nalgunha celebración ou nalgunha visita de alguén importante á nosa vila, cara a década dos 50.

Podería ser por exemplo dun sábado do mes de Marzo do ano 1951 no que apareceu pola nosa vila o Gobernador Civil de Ourense D. Vicente Muñoz Calero e fíxolle entrega ó noso alcalde dun cheque de 50.000 pts para que iniciase a construcción dun campo de fútbol, cousa que traía de cabeza a D. Emilio, e a moita máis xente, como vós contarei algún día destes noutra entrada.

Eu na foto vexo no centro ó protagonista desta entrada, o que daquela era o xoven alcalde de Ribadavia, Emilio Gómez Casasnovas saudando coa man en alto. Tamén están por aí o xuíz Troncoso Facorro, e Francisco García Deive, que colleu a corresponsalía do xornal "La Región" en Xuño do ano 1951. Me parece ver tamén a José Domínguez, e penso que de espaldas está Javier de Burgos. Seguro que vós coñeceredes a máis xente e nós diredes algo.

Tertulia na ponte

Nesta foto eu só coñezo a Antonio Freijido, que é o que está no medio apoiado no barandal da ponte entre os dous homes vestidos de militar, que non sei si o son, ou é que son gardas municipais da vila. Gustaríame moito que alguén poidera identificar a toda esta xente e deixase algún comentario.
A foto parece bastante antiga, e pode que sexa da década dos trinta, cando en Ribadavia había Garda Municipal, pero non vós pensedes que a houbo sempre. Por exemplo baixo a alcaldía de D. Emilio Gómez Casanovas convócanse oposicións a Municipais, xa que non había dende facía anos, e os veciños queixabánse das acumulacións de lixo nas rúas, das velocidades das bicicletas, do paso dos camións do pescado e da falta de alumeado nalguhas rúas.
O corresponsal de "La Región", Antonio R. Casasnovas que firmaba co alcume de Novas-Casas, o día 7 de Marzo de 1951 publica unha anécdota desas oposicións ás que se presentan unha vintena de aspirantes. Tras nomear ós compoñentes do tribunal, describe así no xornal o que pasou:

"En todos los concursantes se nota esa nerviosidad propia de estas solemnidades. Para ellos, casi todos obreros del campo, es lo que se dice "una papeleta" el presentarse ante las autoridades y contestar sin "tatalear" a las preguntas de rigor. Uno de ellos, por cierto el pedáneo de San Andrés y nada menos que ex-guardia urbano en Vigo, es el candidato que más asusta a los demás, porque no cabe duda que haber sido guardia municipal en Vigo, representa ya categoría, y precisamente este individuo es el que motiva esta glosa de hoy.
Alto, fornido, sin quitarse la gabardina, comparece ante el jurado. Contesta rapidamente a todas las preguntas; y entonces el director de la Graduada le dice:
- Dígame: Cuando el descubrimiento de América, ¿ quienes reinaban en España?
Faraón-contesta sin titubeos el futuro gendarme.
Toses, carraspeos, y unas ganas de soltar el trapo a reir en el seno del tribunal. Yo abandono rápidamente la sala para retorcerme en el vestíbulo con un ataque de risa.
Pero ahora viene lo bueno.
Lugar de acción: un bar de la Plaza Mayor frente a la Consistorial. Entra el mismo susodicho Faraón, pide una consumición, y a la xaga oto precisamente de La Franqueirán, y excelente saxofonista. Me dice:
-Este xa quedou eliminado.-señalando al otro.
-¿Por qué?.- inquiero, haciéndome el despistado.
-Porque le preguntaron quien reinaba en España cuando el descubrimiento de América y contestó que Faraón.
-E logo. ¿Quenes eran?
-Home... Os reyes Católicos.
-Muy bien-contesto-. ¿Y cómo se llamaban?
- Eso sábeo calquera: Melchor, Gaspar e Baltasr.
No hay absolutamente nada de exageración en lo que acabo de escribir, ya que menciono los individuos y además son muchos los testigos que han presenciado la escena."

Ó final cubríronse as cinco prazas e penso que non ven a conto citar os seus nomes, que tamén veñen na mesma páxina.
Pero o gracioso do caso é a aparición días despois no mesmo xornal dunha carta firmada por tres veciñas da vila, na que expoñen os seus temores a que despois de tanto tempo sen autoridade nas rúas, os novos gardas sexan estrictos no cumplimento do seu labor, polo que piden tolerancia, e un tempo de adaptación sen sancións. Cousa que o Sr. Novas-Casas lles promete despois dunha conversa có Alcalde.

Hoxe nevou na vila

Recoñezo que estaba á espera de que caera unha boa nevarada para poñervos algunha destas fotos invernais tan bonitas.

Polo que me contan hoxe pola mañán Ribadavia despertouse baixo unha manto de cor branco, que a medida que foi avanzando o día, e as folerpas mudaron en pingas de choiva, foi desaparecendo. Xa sabedes o refrán "nunca neva a gusto de todos".

Non sei de cando é esta foto, pero podería ser dunha desas famosas nevadas que houbo a principios dos anos sesenta, e das que xa vós puxen algunha outra imaxen.

Nesta foto se nos mostra ese chalet no que vivía José Antonio Hermida, e que estaba ó lado do desaparecido "Ultramarinos Adolfo" que daquela non tiña construído o seu edificio .

Aínda que non sae o edificio do Banco Pastor, que acaería a esquerda, penso que xa existía. Me lembro ben dese valado feito cunha tea metálica que o pechaba, impedindo o acceso a traseira da edificación, e que remataba nun pequeno sendeiro que ascendía por entre as viñas cara a Franqueirán.

Esta foto así, có chalet nevado, máis parece unha postal dos Alpes que de Ribadavia.

Cousas de médicos

O xornal compostelano "Diario de Galicia" do día 23 de Decembro de 1913 falanos de que o inspector de Sanidade veu a Ribadavia, e confirmou unha epidemia de tifus na vila. Aínda que pensa que a enfermidade está moi circunscrita e controlada.

As causantes da epidemia foron dúas fontes contaminadas, que xa se clausuraron. E aínda que só se rexistrou una defunción e hai seis enfemos leves. Parece ser que se enviaron á vila vacinas e mediciñas para poder rematar coa infección.

O que non sei, e o xornal non o dí, é cales eran as fontes que estaban contaminadas na vila, pero aproveito para poñer esta foto da Fonte da Plata do ano 1966, que como podedes ver estaba en obras.

E tanto falar do tifus e da medicina, e mirade por onde, o que atopei na revista "Iberia Médica". No seu número do 30 de Maio de 1858 aparece publicada a convocatoria dunha plaza de Médico- Cirurxán para a vila de Ribadavia. No anuncio ponse en coñecemento dos aspirantes que opten á praza cales serán os deberes do seu cargo, e entre eles podemos citar:
Atender sen cobrar ós enfermos das parroquias de Franqueirán, Francelos e Maquiáns. Non poderá cobrar nin en cartos nin en especie. Fixar a residencia na vila, e atender ós presos, así coma ós enfermos do "Hospital Nuestra Señora de los Angeles". A remuneración sería de 4500 reales anuales, pagados polo Concello a trimestres vencidos . Eu non sei si eso eran moitos ou poucos cartos a mediados do S XIX, e si daba para vivir.

O mellor é que o vexades vós mesmos neste enlace, pinchando aquí.

Floravia e D. Ramón

Aproveito o doble significado que ten para os ribadavienses o nome de Floravia para titular esta entrada. Por unha parte a moitos de nós, de pequenos éranos moi familiar este nome debido a Quico e ó seu establecimiento de droguería. Un pouco máis adiante, fumos coñecendo de onde sacara Quico ese nome. E é que D. Ramón Otero Pedrayo no ano 1952 escribira "O desengano do Prioiro". Unha obra que se desenvolve nunha vila chamada Floravia, que se identifica claramente con Ribadavia, e onde se enfrontan dous mundos, o antigo, o do viño; e o moderno, o industrial das fábricas de cadaleitos.

Hoxe vós poño unha carta manuscrita que lle envía D. Ramón a Quico Bouzas no Nadal do ano 1962, e na que se amosa a súa boa relación e o aprecio mútuo. É un pequeno luxo para este blog poder disfrutar dela, gracias a amabilidade de Mª José que coma sempre estase a portar de maravilla.

Disfrutádea xunto con estoutra foto na que aparece D. Ramón firmando no Libro de Honra da Casa Consistorial da nosa vila, con motivo dunha conferencia que veu a pronunciar ó "Club Artístico". Aparece acompañado polo alcalde Jaime Dávila, por José Luís García Casasnovas, e penso que por Francisco Ogando.

Non sei en que ano se fixo esta foto, pode que fose a finais dos sesenta, pero xa vós adianto que teño algunha máis desta conferencia, e que en breve os irei poñendo.

Roberto Villar e a pesca

Xa puxen outra foto de Roberto e das súas pescatas no blog, enviada aquela polo noso amigo Rafa dende "Ourense no tempo", xa que é alí, en Ourense, é onde reside este ribadaviense tan bó pescador. Pero hoxe vou a tratar de darlle unha alegría con esta foto que ten unha procedencia distinta. Ó mellor xa a coñece ou incluso a ten.

A foto está sacada na rúa Progreso, calcúlolle que á altura do Kopa Club, e mirade a espectación que levanta coas súas capturas.

El está no centro cunha pucha branca e botas, recen chegado do río, rodeado por dúas belezas da vila, que sosteñen a pesca, e se mostran encantadas de posar para o fotógrafo. Penso que Chon é a da esquerda, e a filla de Orosa a da dereita. Dos demais non vós podo dicir os nomes porque non os sei, a pesares de teren caras moi coñecidas.

A foto e posible que se fixera a finais da década do 1950, e como podedes ver polo selo que ten debaixo a fixo Foto Chao.

Fidel e Jaime Dávila

Moitas veces falamos aquí destes dous irmáns, o da esquerda é Jaime, avogado na nosa vila e varias veces alcalde, e o da dereita é Fidel, que como xa vós contei foi un dos grandes impulsores da música na vila, sempre ensinando e formando a músicos que dispois nutrirían orquestas, e aquelas formacións de "pulso e púa" que na actualidade desapareceron, e que xa non se ven por ningún sitio. Supoño que a música e a forma de aprendela por parte dos xóvenes vai por outros camiños.
Non sei en que ano se fixo a foto, pero poderiamola situar na década dos trinta, xa que Jaime non creo que pasase aquí dos tres ou catro anos.
Esta preciosidade de foto é propiedade de Carmela Dávila, filla de Fidel e sobriña de Jaime. Grazas Carmela.

Catequeses Antoniana

Outra fotografía multitudinaria, na que algúns se recoñecerán, e na que tamén poderedes recoñecer a moitos veciños.
Segundo o informe do Museo foi nos anos corenta, pero perdoade que o poña en dúbida, xa que sei por outras fotos a data de nacemento dalgunha das señoritas que aparecen na foto . Non vós preocupedes que non as penso dicir, que un aínda sebe gardar un segredo, pero en base a iso, eu diría máis ben que que é da década de 1950.
Podemos ver a Celsina Sánchez, Marisa Chao, Marujita Casas, Olga Escudero, Adela Peña e Olga Amil, que supoño que farían de catequistas.
De entre os nenos, eu xa me perdo, pero seguro que vós atoparedes caras moi familiares.
A foto como podedes ver esta sacada nas escaleiras de San Francisco, con motivo da celebración dunha Catequeses Antoniana.

O Morito

Penso que se chamaba Inocencio( como podedes ver subsanei o meu erro, grazas), pero todos lle chamaban Morito, e eu xa non me lembro moi ben del, non sei de onde saíu, nin cando e como chegou a Ribadavia. Polo que sei andivo moito tempo pola nosa vila, vivía na Oliveira, e alí foi onde o atoparon morto. O ano da súa mortetampouco vola podo dicir xa que non o sei.
Esta foto é propiedade de Francisco Bouzas, que me conta que o Morito andaba moito polo Evencio. Si vedes un dos libros do Museo, nunha das fotos aparece alí, limpandose as botas. Pois Quico, o pai de Francisco, tiña daquela a droguería xusto ó lado dese bar, e como levaba a corresponsalía do xornal "La Región" de Ourense na vila, ás veces sacaba a súa Olivetti á terraza, e alí, derriba dunha das mesas escribía as crónicas. Debeu de ser nun deses momentos, no que a mesa quedou baleira e coa máquina derriba, cando O Morito púxose a escribir, e como podedes apreciar, con moito estilo. Fixádevos que ata escribía, ou facía que escribía, como me di Francisco, có xaruto nas mans. Todo un profesional.

Outra mirada sobre Ribadavia

Estes días na Coruña estase a exibir "Ruth Matilda Anderson. Una mirada de antano"na sé da Fundación Caixa Galicia, onde se amosa unha parte das fotografías que esta americana fixo en Galicia nos anos vinte.

Esta historia comenza cando o millonario americano Archer Milton Huntington despois de facer unha viaxe polas nosas terras funda a Hispanic Society of America en 1904. Anos despois lle encarga á fotógrafa Ruth Matilda Anderson facer unha reportaxe gráfica sobre Galicia.
Ruth desembarca en Vigo en Agosto do 1924 acompañada do seu pai e unha chea de equipaxe, e ponse mans á obra, afastandose das cidades e tratando de retratar a Galicia máis profunda. Volta a New York un ano despois, en Agosto do 25 e leva consigo unhas 5000 fotografías feitas por ela e unhas 2800 compradas ós fotógrafos locais.

En Decembro dese mesmo ano acompañada da Sta. Francis Spalding volta a Galicia, e sobre un vello Ford reformado para poder levar tódolos seus equipos, percorren as nosas terras ata que retornan en Maio do 1926 a América con otras 2800 fotos.
Froito destas viaxes publícase no ano 1939 un libro que leva por título "Gallegan Provinces of Spain: Pontevedra and La Coruña" no que se amosan unhas 700 imaxes de Galicia.

É sorprendente a minuciosidade que acompaña ó seu traballo, xa que aparte de facer ela mesma os revelados das películas, vai anotando tódolos detalles, tanto técnicos coma do que aparece nas fotos, e incluso o seu pai leva un diario desa primeira viaxe, no que acompañou á súa filla en calidade de axudante, xa que tamén era fotógrafo.
Hoxe poño esta foto da Porta Nova, é de principios de Xullo do ano 1925, é dicir da primeira viaxe, e quizás aporta unha nova mirada, un novo punto de vista, que ata agora no foran capaces de mostrar as outras fotografías da vila neses anos.

Dádelle as grazas a Óscar polo seu traballo e que a disfrutedes.

O solar do Sanatorio

Cando recibín esta imaxe, recoñezo que estaba totalmente perdido, incluso dubidaba que fose da nosa vila, pero despois de darlle varias voltas, e facer algunha que outra consulta, desvelouse o misterio.

Efectivamente trátase dese solar que había fronte o Cine Río, facendo esquina coa Alameda, e por suposto a foto debe de ser anterior a 1960, xa que me parece que cara a ese ano debeu comenzar a construcción dese edificio, no que posteriormente, na primeira planta se instalaría o "Sanatorio Nuestra Señora del Portal", no que moitos ribadavienses fumos sempre moi ben atendidos por eses grandes profesionais como eran D. Enrique Pumar, D. Manuel Gómez, e D. Antonio Padrón sen esquecer á enfermeira que coido que se chamaba Mª Rosa e da cal non lembro os seus apelidos.
Se mirades atentamente a foto, veredes que neste solar se acumulan materiais de construcción, e incluso á esquerda hai como uns moldes de encofrados para facer columnas, polo que supoño que se estarían iniciándo as obras de edificación.

Remando na Barca

Naquela época na que non había tantos entretenementos como hai agora, unha forma de matar as tardes estivais eran os paseos, que moitas veces ían rematar ó Porto da Barca. Non vós imaxinades a cantidade de fotos que hai dos anos corenta e cincuenta dese lugar, o que significa que era un dos máis concurridos para o esparcemento dos nosos veciños.
Alí era onde os barqueiros alugaban a quen quixera algunha das súas lanchas para que a xente, nesas tardes mainas do verán se refrescase un pouco á beira do río, e dera un pequeno paseo vogando polas mansas augas do Miño.
Como ocorre moitas veces non sei en que ano está sacada a foto, e tampouco sei quen son os compoñentes desta tripulación tan elegante e que posa así de simpática. A ver se vós me podedes dicir algo.

Gaseosas "El Mexicano"

Todos coñecimos esta camioneta de cor vermello que circulaba pola vila repartindo gaseosas e sifóns, e tamén a Julio e a Celeste (penso que se chamaba así a súa muller) que eran os propietarios da fábrica de gaseosas "El Mexicano". A fábrica, da que vós poño unha imaxe do seu interior, estaba situada nos baixos da Alameda, dentro desas arcadas, o igual que o despacho dos "Rusos", e como podedes ver sempre tiña ocupando a porta e parte da beirarúa unha chea de caixas baleiras, ó primeiro eran de madeira, e logo se foron substituíndo por esas metálicas que podedes ver na foto. Tamén lembro velo a el, ó Mexicano, equipado cunha especie de mandilón de lona e botas de goma manipulando as bombonas do gas necesarias para a elaboración das bebidas.

Non sei en que ano se sacaron estas fotos, pero si que lembro que o negocio cando el o deixou colleuno Justo, "O Xouva", que era de Ventosela, e que tiña un fillo que xogaba moi ben ó fútbol, esto debeu de suceder moi a finais dos anos 70. O que no sei é que foi desa maravillosa camioneta de cor vermella.

Unha postal da Barca

O outro día puxen a foto da barcaza da Barca, e hoxe mirade por onde, poño esta postal que supoño que é unha das da colección da que xa falei bastante, a editada por D. Hermenegildo Rodríguez Casas na década do 1910.

Como podedes ver e a nº 20 e penso que é última desta serie, e aquí tamén aparece a famosa barcaza que transportaba ás bestas e ás carruaxes dun lado ó outro da beira do Miño.

Desta barca xa fala o Catastro do Marqués da Ensenada, feito o día 3 de Novembro do ano 1752 na nosa vila:

" Hai unha barca que navega sobre o río Miño no Porto que chaman da Barca de Ribadavia, pola que transitan cabalos máis carruaxes e persoas. É propiedade do Mosteiro de Melón que a ten arrendada a Manuel Alonso e a Bernardo Martínez".

Como podedes ver, este paso fluvial ven xa de moito tempo atrás, pero hoxe en día hai outra cousa que me preocupa, e que agora xa non teño tan clara, e non é outra que:¿cantas coleccións de postais había? Unha delas esá rotulada en cor azul, como é o caso deste exemplo ou dalgún máis que xa puxen, pero resulta que hai outras que teñen a tipografía en cor vermello, polo que estou un pouco perdido. Aínda que este é outro tema, e diso falaremos outro día.

Documentos do encoro de Castrelo I

Como non teño moitas fotos da construcción do encoro de Castrelo, aproveito esta, do paso de maquinaria polo centro da vila por causa destas obras, para falar dos documentos que fai uns días vós prometín.

Hoxe poño o primeiro informe, trátase dun estudio socio-económico de oposición elevado ós poderes públicos polos campesiños afectados, que segundo se pode apreciar no propio documento se presenta con posterioridade ó mes de Septembro do ano 1945.

Este documento é unha copia que estaba en poder do meu pai, e consta como anexo Nº 1, nun libro que escribiu sobre O Ribeiro e que nunca chegou a publicarse. Segundo as súas notas, xa que desgraciadamente nunca falei moito con el destas cousas mentres vivía, debeu de ser o primeiro escrito presentado ante as autoridades pola xente afectada.

Non é moi extenso e penso que se pode ler con certa facilidade. Para consultalo ou descargalo, só tedes que pinchar aquí neste enlace.

¿É un aperitivo ou unha merenda?

O título que lle pusen a esta multitudinaria foto é porque non sei a ciencia certa a conto de qué se fixo esta xuntanza. Moita pitanza derriba das mesas non hai, de noite non é, polo que só pode ser un aperitivo ou unha merenda.
A min ma mandaron dicindo que podería estar feita nunhas Feiras do Viño, e pode ser, si. Pero si a observades con calma veredes que o rapaz que está agachado no centro e en primeiro plano sostén, e mostra á cámara, un bandeirín có escudo de Ribadavia, polo que penso que ten que ver moito có fútbol.
Facer unha lista da cantidade de rapaces que saen na foto, sería encher esta entrada de letras e letras, polo que penso que o mellor será que a disfrutedes, e que cada un si se anima, vaia deixando os seus comentarios enbaixo.
E como moitos dos que están na foto son coñecidos vosos e de seguro que vós cruzades con eles, facédeme o favor de preguntarlles o motivo desta reunión, o sitio e a fecha.
¡E xa me esquencía! ¿Si foi un aperitivo, unha merenda ou metín eu a pata ata o fondo?

D. Pedro, Dna. Ana e os cabezudos

Aquí están uns dos protagonistas das festas da nosa vila, os xigantes e os cabezudos, fotografiados nunha das súas habituais paradas na rúa do Progreso.
Lembro que cando eu era moi cativo tíñalles un medo atroz, non me acercaba a eles nin de broma, e a medida que fun medrando o medo transformouse en respecto e distancia ós cabezudos, que ían armados con paus e bimbios, e se te pillaban arreábanche no cu.
Pasados os anos todo isto desapareceu, e varias veces fun de cabezudo nas comitivas. Lembro as pelexas entre nós, entre os nenos, nos baixos do Xulgado para escoller o cabezudo, vestirse e saír á Praza Maior á carreira, como en estampida, pau en ristre, tratando de meterlle medo a tódolos rapaces que atopásemos.
Despois os municipais puñan orden, e o " Enterrador", e o Simón "O Barrendeiro" metíanse en candanseu xigante, respiraban fondo, o elevaban , e veña para adiante, a bailar ata a seguinte paradiña. Nas paradiñas como é o caso desta foto, os Gaiteiros de Berán, que eran os que nos acompañaban daquela, deixaban de tocar, e xunto cós portadores dos xigantes descansaban nalgún bar cercano cunha taza de viño, despois de refrescarse e coller folgos, os gaiteiros voltaban a tocar, e outra vez para adiante, a seguir có pasarúas .
Esta foto non sei en que ano estará feita, pero penso que temos a alguén que nola podería datar. Eu non sei si ese rapaz que aparece en primeiro termo, á esquerda, con camisa branca e pantalón curto é Segundo Deaño, máis coñecido por "O Xaguai" ou por " O Chacoto", ou algún dos seus fillos. Eu teño as miñas reservas, aínda que me inclinaría máis por que fose o pai.
Seguro que alguén aclarará o asunto.

Un posado

Outra foto que me envía Carmela Dávila, e como eu sempre me fago un pequeno lío con eso dos nomes, teredes que perdoarme se meto a pata.
Penso que a foto está sacada na rúa de San Martín, xusto debaixo do cruce, e nela podemos ver a un dos Pinal, penso que á nai de Loli Torrado, a Rita Pousa que é a nai de Mimiá, e pode ser que a Milagos Tesouro.
Os outros dous, a muller de vestido branco, e o home da dereita non sei quen son, e tampouco me atrevo a datar a foto, pero atopei unha pequena reseña de sociedade no xornal "La Región" do día 12 de Abril do ano 1950 que ten moito que ver cunha das protagonistas desta foto. Como fago sempre, copio a reseña a continuación:

"PETICIÓN DE MANO: Por el funcionario del Banco Pastor de La Estrada D. Manuel Torrado Otero, acompañado de su hija Marina,y para su hijo y hermano respectivamente, el funcionario de la misma entidad en esta plaza D. Antonio, ha sido pedida en matrimonio a sus padres, el Depositario de fondos del Ayuntamiento y destacado industrial D. Antonio Freijido la mano de su bellísima hija Emilia.

Entre los novios se cruzaron los regalos de rigor, celebrándose a continuación el el domicilio de los señores de Freijido-Pousa una agradable fiesta, haciendo los honores de la casa con la distinción que la caracteriza Dña. Emilia Pousa, madre de la futura desposada.

Nuestra cordial enhorabuena a los novios, extensiva a sus familiares, deseándole para el futuro todo género de venturas".